Elektrik mühendisliğinde, yanıcı gaz , buhar ve tozların belli bir yoğunluğa ulaştığı mahaller tehlike arzeden mahal olarak tanımlanırlar.Elektriksel teçhizat bu tip mahallerde kullanılacak ise,bu teçhizatın kontaklarda meydana gelecek arklardan ve teçhizat yüzeyinde oluşacak olan yüksek sıcaklık nedeni ile bir patlamaya sebebiyet vermeyecek şekilde tasarlanıp test edilmiş olmalıdır.
Örneğin evlerde kullanılan aydınlatma anahtarları anahtarlama (açma kapama) sırasında gözle görülebilen ama ufak ve zararsız bir kıvılcım çıkarırlar. Odada normal bir hava söz konusu iken bu arklanma yani kıvılcım önem arzetmez iken, yanıcı bir gazın o odada bulunması halinde ise bu arklanma bir patlamaya yol açabilir. Kimyasal maddelerin üretildiği fabrika ve rafinerilerde kullanılacak olan elektrik teçhizatı herhangi olası bir patlamayı ya içinde hapsederek sınırlandıracak ya da bir patlamaya yol açamayacak kadar önemsiz bir kıvılcım çıkaracak şekilde tasarlanırlar.
Elektrik tesislerinde güvenlik adına pek çok stratejiler söz konusudur. En basit strateji tehlike arzeden mahallerde kullanılan elektrik teçhizatını sınırlandırmaktır. Bu da, ya teçhizatı mahallin dışında tutarak ya da mahalli, süreç iyileştirmeleri veya temiz hava ile havalandırma yolu ile daha az tehlike arzeder hale getirerek gerçekleştirilir.
Zati güvenlik veya diğer adı ile yanıcı olmayan teçhizat ve kablolama yöntemleri düşük enerjili ve düşük güç seviyelerinde çalışan cihazlar için geliştirilmiş yöntemler bütünüdür. Yetersiz enerjinin varlığı çevredeki patlayıcı karışımı ateşleyecek bir kıvılcımlanma yaratmaya yetecek şekilde mevcuttur. Teçhizatın dış kutusu temiz hava veya asal bir gaz ile basınçlandırılabilir ve bu tip gazların basınçlarındaki azalma ile bir ihbar sinyali oluşturacak şekilde veya elektrik beslemesinin kesilmesi şeklinde gerçekleştirilen bir takım kontrol mekanizmaları ile birlikte tasarlanırlar.
Ark üreten teçhizat öğeleri çevredeki atmosferden sarmalama, yağa veya kuma daldırma gibi yöntemlerle yalıtılırlar. Motor sargıları, elektrikli ısıtıcılar ,ısıtma takviye sistemleri ve aydınlatma armatürleri givi ısı açığa çıkaran öğeler ilgili malzemenin kendiliğinden ateşlenme sıcaklığının altında kalan bir azami sıcaklığı aşmayacak şekilde tasarlanırlar. Hem dış hem de dahili sıcaklıklar bu durumda dikkate alınırlar.
Elektrik tesislerinin pek çok sahasında olduğu gibi, pek çok ülke tehlike arzeden mahallerde kullanılacak teçhizatın standartlaştırılmasında ve test edilmesinde farklı yöntemler kullanmışlardır. Elektriksel ürünlerin dağıtımında dünya ticareti daha önemli hale geldikçe uluslar arası standartlar, milli yönetmelik komisyonlarınca daha geniş yelpazeli ve kabule şayan tekniklerin onaylanabilmesi adına tektipleşmeye doğru yol almaktadırlar.
Yazan : Mete ÇAKIR
Yazan : Mete ÇAKIR
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder