Puant Talebin Yumuşatılması
Nedir?
Tanım
Enerji endüstrisinde puant talebin yumuşatılması endüstriyel
ve ticari elektrik tüketicilerindeki yük piklerinin yumuşatılmasıdır. Bu güç
tüketimindeki aşırı talep kısmı , sadece
sistem kararlılığı için değil, aynı zamanda elektrik satın alma maliyetleri bakımından çok önemlidir. Bunun sebebi,
maliyetlerin büyük bir kısmını oluşturan
hizmet bedellerinin, özellikle muhasebeleştirme dönemlerinde kullanılan
en yüksek güç üzerinden hesaplanıyor olmasıdır. Satın alınan elektriğin yük
eğrisi ne kadar muntazam (pik talep seviyesinin düşük oluşu ) ise şebeke iletim
hizmet bedelleri o ölçüde düşük olacaktır.
Puant Talebin Yumuşatılmasının Yük Ötelenmesi ile
Karşılaştırılması
Puant talebin yumuşatılması , bir tüketicinin elektrik sarfiyatını anlık bir
yük yükselmesinin önüne geçebilmek amacıyla kısa süreyle ve hızlı bir şekilde
azaltması (yük-atma) anlamına gelir. Bu, ya üretimin kısılması veya oto
prodüktör veya enerji depolama sisteminin devreye sokulması sayesinde
gerçekleştirilebilmektedir. Böylece , ortaya
çıkması muhtemel bir aşırı yüklenme durumunun dengelenebilmesi amacıyla tesisin
kendi ürettiği elektrik kullanılmaktadır.
Yük ötelemesinde , her ne kadar elektrik tüketimi kısılmış oluyor ise de, daha sonraki bir dönemde ve daha uygun bir
maliyetle veya şebeke yüklenmesi şartlarında bu talep tekrar yükseltilmektedir.
Oto üreticiler veya elektrik depolama tesisleri, yüksek fiyat veya yüksek şebeke yüklenmesi
safhalarında bu durumun üstesinden gelinmesi amacıyla devreye sokulabilirler ama üretim daha sonra
tekrar telafi edilebilir olduğundan bu durumdaki aşırı talep, puant talebin
yumuşatılmasına kıyasla daha az önem taşır.
 |
| Puant Talebin Yumuşatılmasının Yük Ötelenmesi ile Karşılaştırılması |
Puant Yükler ve Şebeke İletim Hizmet Bedeli
Şebeke işletmeleri puant yük talebini sevmezler çünkü
elektrik şebekesi şebekedeki en yüksek güç temelinde planlanır ve tesis
edilirler. Pek çok sanayi tesisi, bu
durumu dikkate almadan, farklı gerilim seviyelerindeki farklı şebekelerden ana
şebekeye bağlanırlar ve gün içerisinde örneğin üretim tesislerinin ilk devreye
girmeleri sırasında, ısıtmada veya pompa çalıştırma vs gibi faaliyetleriyle, sürekli salınarak değişen bir yük talebi
yaratırlar. Ani yük artışlarının sebebi
olan sanayi ve orta ölçekli işletmeler kayıt özelliği olan güç ölçüm cihazları
tarafından güvenilir şekilde tespit edilmektedir.
Şebeke işleticisi daha sonra , ortalama bir aralık üzerinden (genelde 15 dakika gibi
bir rakamdır ) azami ortalama güç sarfiyatını kullanarak şebeke iletim hizmet
bedelini hesaplar. Orta ölçekte bir
işletme için hesaplanan iletim hizmet bedeli aşağıda verilmektedir.
Hesaplama Örneği:
Bir işletme yıl boyunca puant güç ihtiyacı duymadan hep aynı
kalan 4.000 kW lık bir güç talebine
sahiptir. Bu işletme kilowatt başına, yerel
dağıtım bölgesine göre değişen ve dağıtım firması tarafından açıkça belirtilen
bir bedel üzerinden yıllık bir elektrik güç bedeli
ödemelidir.
Örneğin kW ve yıl başına 50 Euro olsun. Şebeke iletim hizmet bedeli bu durumda 4.000
kW x 50 Euro= 200.000 Euro olacaktır. Şimdi özel bir durum olarak sadece 30
dakika için fazladan bir 500 kW güç ihtiyacı oluştuğunu kabul edelim. Güç
bedelinin ana bileşeni için doğrudan 500 kW kadar bir artış söz konusu olup hizmet bedeli de 25.000 Euro artacak dolayısıyla 30
dakikalık bir güç ihtiyacı 25.000 Euroya mal olacaktır. Bu
hesapta elektrik tüketim maliyeti dikkate alınmamaktadır.
Puant Talebin Yumuşatılmasının Pratik Uygulanışı
Örnekte görüldüğü üzere, puant talebin şebeke iletim maliyetini düşük
tutabilmek amacıyla yumuşatılması mevcut hesap sisteminde oldukça makul bir
yaklaşım olacaktır.
Yük Yönetimi ile Puant Talebin Yumuşatılması (Talep
Tarafının Yönetimi )
Puant yüklerin yönetilmesinde farklı yaklaşımlar söz
konusudur. Puant yük izleyicisi olarak isimlendiriler mekanizma çeyrek saatlik
aralıklarla daha önceden tanımlanmış puant yük seviyelerini sürekli olarak
kontrol ederek denetlemektedir. Bunun için,
çeyrek saatler boyunca izlenen tüketim, bu aralıklar içerisinde belli bir
sınırı aşacak olursa işletmede daha önceden belirlenmiş süreçler (elektrik tüketimine neden olan)
giderek kısılır. Bu sayede işletme azami güç tüketimini belirleyerek
etkileyebilir.
Puant Talebin Elektrik
Enerjisi Depolama ve Üretimi ile Yumuşatılması
Hiçbir yükün devreden çıkarılamaması durumunda, işletme puant yüklerden kaçınmak için kendi elektrik gücünü
sisteme verebilir. Bu ek güç, örneğin, şirketin kendi elektrik depolama veya
CHP sistemlerinden gelebilir. Böylece, güç şebekesine giriş noktasındaki puant
yük , tesise ait güç depolama ve / veya yedek jeneratörden tarafından karşılanır
Puant Talebin Yumuşatılması, Temiz Enerjilere Geçiş ve
Esneklik
Dağıtım şebekesi işletmecisi açısından, şebeke tesisi
maliyetlerinin düşük tutulması amacıyla talep gücün yumuşatılması bilhassa önemlidir. Çünkü güç kapasitesinin her artırımı, onun
için iletim ve dağıtımda ciddi bir bakır maliyeti anlamına gelir. Bu mantıkla, daha muntazam bir elektrik üretim
ve tüketimi arzu edilmektedir.
Ne var ki elektrik piyasalarının
temiz enerjiye dönüş süreci içerisinde daha dinamik bir niteliği
bürünmesiyle, rüzgar ve güneş gibi enerji kaynaklarının varlığı, yük
profilindeki muntazamlıktan daha ziyade giderek artan bir yük bağımlı esnekliği
gerekli kılmaktadır. Bu durum kendisini
dağıtım şebekelerinde de hissettirmektedir çünkü yenilenebilir
enerjiden elektrik üreten pek çok tesis bu elektriği aynı yerde şebekeye vermektedir.
Güneşli ve rüzgarlı günlerde şebekede bir güç fazlası ortaya
çıkarsa, bu enerji esnek tüketiciler tarafından uygun ve şebekeye faydalı bir
şekilde kullanılabilir. Böyle bir imkana
sahip olmama durumunda şebeke işletmecisi, negatif dengeleme enerjisinin (nagative
balancing ) satışında olduğu gibi, şebekede ortaya çıkan puant güç nedeniyle
iletim hizmet bedeli maliyetlerinde bir artışla karşılaşırdı.
